Transactionele Analyse (T.A.) is een persoonlijkheidstheorie en een leer over communicatie, door Eric Berne oorspronkelijk ontwikkeld als therapeutisch model. TA is een methode, waarmee men meer inzicht krijgt in het ontstaan van menselijk gedrag en de consequenties van verschillende uitingsvormen van dat gedrag. Daarmee kunnen we bereiken, dat wij beter met ons eigen gedrag en met het gedrag van anderen kunnen omgaan. De methode biedt vaardigheden en inzichten ten aanzien van individuele ontwikkeling, team- en organisatieontwikkeling. Uitgangspunt is hierbij dat mensen zich – in één en dezelfde situatie – kunnen manifesteren in 3 verschillende zijnswijzen of ego-postities: Ouder-, Volwassen-, en Kindpositie (O-V-K) Hierbij zijn bepaalde patronen van gedrag herkenbaar: Gedrag beïnvloedt gedrag. T.A. kijkt naar de wisselwerking tussen gedrag en biedt handvatten om op professionele wijze effectief gedrag te kiezen. Door bewust voor een bepaalde vorm van gedrag te kiezen, kun je bewust invloed uitoefenen op het gedrag van de ander.
Een eerste voorbeeld van een gesprek tussen A en B, A: ” We hebben afspraken gemaakt en je zult je daaraan moeten houden…” O-positie B: ” Zoek het maar uit, ik doe dat gewoon niet…!” K-positie A: ” Dat zal dan duidelijk consequenties hebben… O-positie B: ” Dat moet dan maar”…” K-positie Einde gesprek…
Hetzelfde gesprek, maar nu met een bewust gekozen, professionele benadering: A: “We hebben afspraken gemaakt om die en die redenen…” V-positie B: “Zoek het maar uit, ik doe dat gewoon niet…!” K-positie A: ” Wat is de reden, dat je dit niet ziet zitten…” V-positie B: ” Ik denk dat het geen goede oplossing is voor onze situatie…” V-positie A: ” Hoe zie jij het dan…” V-positie Gesprek gaat verder…